Rumpai laut adalah sumber semula jadi bernilai tinggi dengan manfaat kesihatan dan ekonomi. Selain menjadi bahan utama dalam masakan Asia, ia juga berpotensi dalam makanan berfungsi dan produk inovatif yang menyokong kelestarian.
Menurut Pertubuhan Makanan dan Agrikultur (FAO), Malaysia adalah pengeluar rumpai laut ke-7 terbesar dunia dengan pengeluaran 178,897 tan bernilai USD 16.2 juta pada 2021. Berbanding Jepun yang menghasilkan 404,000 tan bernilai USD 254.1 juta, Malaysia masih mempunyai ruang untuk meningkatkan nilai ekonominya.
Biodiversiti marin Malaysia memberi kelebihan dalam penyelidikan dan pembangunan rumpai laut, khususnya dalam industri makanan tambahan dan farmaseutikal.
Kandungan Bioaktif dan Manfaat Rumpai Laut
1. Fukoidan: Polisakarida Berfungsi
Fukoidan, diekstrak daripada rumpai perang seperti Sargassum binderi, mempunyai sifat antioksidan, antitumor, dan antimikrob. Kajian mendapati fukoidan Malaysia lebih berkesan berbanding sumber Jepun, membuka peluang dalam industri kesihatan.
2. Alginat: Penstabil Semula Jadi
Alginat digunakan dalam industri makanan sebagai pemekat dan penstabil serta dalam perubatan, khususnya dalam penyembuhan luka.
3. Agar dan Karageenan: Pemacu Industri
Diperoleh daripada rumpai laut merah, agar dan karageenan digunakan dalam makanan, bioteknologi, serta pembuatan bioplastik mesra alam.
Teknologi Penyahbauan dan Produk Berasaskan Rumpai Laut
Cabaran utama dalam pengkomersialan rumpai laut adalah bau laut yang kuat. Teknologi penyahbauan seperti resin pertukaran ion dan karbon aktif berjaya mengurangkan bau tanpa menjejaskan manfaat bioaktif.
Sebagai contoh, teh rumpai laut dengan teknologi ini kaya dengan fukoidan dan lebih menarik kepada pengguna moden.
Bioplastik dari Rumpai Laut: Alternatif Mesra Alam
Rumpai laut digunakan dalam penghasilan bioplastik yang mudah terurai dan tidak memerlukan bahan kimia berbahaya. Permintaan terhadap plastik lestari membuka peluang kepada Malaysia sebagai hab inovasi sektor ini. Kerjasama antara Kementerian Ekonomi Malaysia dan UKM sedang diteroka bagi membangunkan bioplastik daripada rumpai laut merah.
Makanan Berfungsi Berasaskan Rumpai Laut
Produk seperti minuman kesihatan dengan fukoidan membantu meningkatkan sistem imun dan mengurangkan risiko penyakit. Teh rumpai laut pula kaya dengan antioksidan yang melawan radikal bebas dan memperlahankan proses penuaan.
Potensi Ekonomi dan Kelestarian
Malaysia berpotensi meningkatkan nilai industri rumpai laut melalui penyelidikan dan pembangunan. Penanaman lestari perlu digalakkan bagi mengurangkan tekanan terhadap populasi liar dan meningkatkan pendapatan komuniti pesisir pantai.
Kerjasama antara kerajaan, institusi penyelidikan, dan sektor swasta penting untuk memajukan industri ini. Dengan menyokong inovasi dan teknologi, Malaysia boleh menjadi peneraju dalam makanan berfungsi dan produk mesra alam berasaskan rumpai laut.
Kesimpulan
Rumpai laut adalah sumber negara yang belum diterokai sepenuhnya. Dengan kandungan bioaktif seperti fukoidan, alginat, agar, dan karageenan, ia berpotensi dalam industri makanan, farmaseutikal, dan bioplastik.
Penggunaan teknologi moden dan strategi yang tepat membolehkan Malaysia memanfaatkan kekayaan marin bagi meningkatkan ekonomi, melindungi biodiversiti, dan menyokong kelestarian global.
Artikel ini ditulis oleh Prof Madya Ts Dr Lim Seng Joe merupakan Profesor Madya di Jabatan Sains Makanan, Fakulti Sains dan Teknologi, Universiti Kebangsaan Malaysia. Beliau juga dilantik sebagai Profesor Adjung di Universitas Airlangga, Indonesia dan merupakan penerima Anugerah Saintis Muda Negara 2024.
Ikuti sekarang! WhatsApp Channel rasmi Buletin TV3 untuk berita terkini setiap masa.
